Filozofia Wschodu - część 1: Religie dharmiczne
Źródło:
Dzisiaj odejdziemy od tradycji i nie zawsze będziemy korzystać z Wiki. Za to będziemy się posiłkować innymi źródłami. Najpierw postarajmy się zrozumieć, czym dokładnie są religie dharmiczne.
„Religie dharmiczne - religie wiążące się z dharmą. Zaliczamy do nich: hinduizm, buddyzm, dżinizm, sikhizm oraz adżiwików. Wszystkie religie dharmiczne wywodzą się z braminizmu oraz rozpoczęły się na aubkontynencie indyjskim. Wspólna dla religii dharmicznych jest także wiara w reinkarnację oraz karmę. Niektórzy zaliczają do religii dharmicznych również taoizm, pomimo całkowicie odrębnej genezy tej religii, ze względu na zbieżność niektórych koncepcji teologicznych i praktyk”.
Skoro omówiliśmy już podstawową definicję religii dharmicznych, pora zająć się zdefiniowaniem tych religii, zaczynając od braminizmu.
„Braminizm (brahmanizm) - termin wprowadzony w XIX wieku do religioznawstwa przez europejskich uczonych, określający fazę rozwoju religii indyjskiej, między wedyzmem a hinduizmem. Obejmuje rozpowszechnione między X-IV w. p.n.e. formy życia religijnego, opierające się na Wedach (głównie Jadżurwedzie i Atharwawedzie), brahmanach, upaniszadach i przenikających do już późnego wedyzmu wierzeniach ludowych. Nazwa pochodzi od warstwy społecznej braminów (kapłanów), którzy odgrywali w ówczesnym społeczeństwie dominującą rolę”.
Teraz przejdźmy do definicji hinduizmu, który jako jedna z religii dharmicznych od braminizmu pochodzi, zgodnie z powyższą definicją religii dharmicznych.
Symbol Om
Źródło:
„Hinduizm - określenie zbiorcze na grupę wierzeń religijnych, wyznawanych głównie na Półwyspie Indyjskim.
Rozmaite odłamy hinduizmu wyznaje prawie 1 miliard ludzi, z których ok. 910 milionów mieszka w Indiach i Nepalu (łącznie). Inne państwa ze znacznym odsetkiem hinduistów to: Bangladesz, Sri Lanka, Pakistan, Indonezja, Singapur, Gujana, Surinam, Fidżi, Mauritius, Trynidad i Tobago, Republika Południowej Afryki. W związku z tym hinduizm, traktowany zbiórczo, jest trzecią pod względem liczby wyznawców religią świata.
Istnieje bardzo wiele odłamów hinduistycznych, różniących się zarówno wierzeniami na temat Boga, jak i praktykami. Ich wyznawców łączy przede wszystkim:
- Szacunek dla świętych ksiąg - Wed
- Wiara w reinkarnację
- Wiara w prawo akcji i reakcji (karma)
- Dążenie do wyzwolenia, różnie rozumianego przez różne odłamy”.
Teraz przejdźmy do buddyzmu, który wyrósł z hinduizmu. I teeraz zmieniam źródło z Wiki na inne.
„1. Czym jest buddyzm?
PYTANIE: Czym jest buddyzm?
ODPOWIEDŹ: Nazwa «buddyzm» pochodzi od słowa budhi, które znaczy tyle, co «przebudzić się», tak więc buddyzm może być nazywany «filozofią przebudzenia». Filozofia ta ma swój początek w doświadczeniu Siddharthy Gautamy, znanego jako Budda, który mając trzydzieści pięć lat, dzięki własnym staraniom, doznał przebudzenia. Buddyzm liczy sobie obecnie dwa i pół tysiąca lat i ma około trzysta milionów wyznawców na całym świecie. Przez wiele stuleci buddyzm był nurtem dominującym głównie w Azji, lecz stopniowo zdobywa zwolenników także w Europie, Australii i Ameryce.
PYTANIE: Więc buddyzm jest jedynie filozofią?
ODPOWIEDŹ: Słowo «filozofia» powstało w wyniku złożenia [greckich] słów: philos, co oznacza «miłować», oraz sophia, które oznacza «mądrość». Jest zatem filozofią, czyli umiłowaniem mądrości, lub miłością i mądrością w jednym. Oba znaczenia doskonale opisują buddyzm. Buddyzm, naucza, że powinniśmy starać się w pełni rozwinąć nasze zdolności intelektualne, abyśmy mogli osiągnąć pełne i jasne zrozumienie. Uczy nas także rozwijać w sobie miłość i dobroć byśmy potrafili być prawdziwymi przyjaciółmi wszystkich istot. Buddyzm nie jest więc «zwykłą» filozofią - jest filozofią najwyższą, najwspanialszą.
PYTANIE: Kim był Buddha?
ODPOWIEDŹ: W roku 563 p.n.e. w północnych Indiach, w rodzinie królewskiej urodził się chłopiec. Dorastał w obfitości i luksusie lecz w pewnym momencie doszedł do wniosku, że doczesne wygody i bezpieczeństwo nie gwarantują szczęścia. Był głęboko poruszony cierpieniem, które widział wokół i postanowił znaleźć klucz do prawdziwego szczęścia. Gdy miał dwadzieścia dziewięć lat, opuścił swoją żonę oraz dziecko i udał się do największych duchowych nauczycieli, by pobrać od nich nauki. Przekazali mu całą swoją wiedzę, jednak żaden nie wiedział, tak naprawdę, nic o przyczynie cierpienia, ani w jaki sposób można je przezwyciężyć. W końcu, po sześciu latach poszukiwań, ciągłych zmagań i medytacji, doświadczył wreszcie uwolnienia ze stanu ignorancji dzięki czemu cała niewiedza rozpłynęła się. W jednej chwili wszystko stało się dlań jasne. Od tego dnia nazywany jest Buddhą, czyli Przebudzonym. Żył przez kolejne czterdzieści pięć lat, podczas których podróżował po całych północnych Indiach, ucząc innych tego, co odkrył. Jego współczucie i cierpliwość były legendarne. Miał tysiące uczniów. Mając osiemdziesiąt lat, stary i chory - lecz wciąż pełen dostojności i spokoju - zmarł.”
Zatem buddyzm uczy, jak uwolnić się od cierpienia. Ale pojawiają się inne wątpliwości, które i ja miałem, jak zacząłem to czytać:
„PYTANIE: Czy nie było to nieodpowiedzialne ze strony Buddhy, że odszedł od swojej żony i dziecka?
ODPOWIEDŹ: Z pewnością nie było Buddzie łatwo podjąć decyzję o opuszczeniu żony i dziecka. Musiał się martwić i wahać przez długi czas, nim ostatecznie odszedł. Miał jednak wybór: poświęcić swoje życie rodzinie lub poświęcić je światu. Ostatecznie jego wielkie współczucie sprawiło, że wybrał cały świat - i do dziś cały świat (w tym jego żona i dziecko - przyp. V. B.) doświadcza korzyści z powodu ofiary którą uczynił. Nie było to nieodpowiedzialne. Możliwe, że było to najbardziej znaczące poświęcenie w dziejach ludzkości.
PYTANIE: Skoro Buddha umarł, to w jaki sposób może nam pomóc?
ODPOWIEDŹ: Faraday, odkrywca elektryczności, także umarł, ale jego odkrycie wciąż stanowi dla nas pomoc. Ludwik Pasteur, który odkrył lekarstwo na tak wiele chorób, także zmarł, lecz jego odkrycia w dziedzinie medycyny wciąż ratują życie. Leonardo da Vinci, twórca dzieł sztuki, nie żyje, jednak to, co stworzył, wciąż podnosi na duchu i daje radość. Wielcy bohaterzy i bohaterki mogą być martwi od stuleci, gdy jednak czytamy o ich czynach i osiągnięciach, wciąż możemy się nimi inspirować, by postępować tak jak oni. Tak, Buddha odszedł, lecz po upływie dwu i pół tysiąca lat jego nauki wciąż pomagają ludziom, jego przykład wciąż ich inspiruje. Tylko Buddha może oddziaływać z taką siłą, mimo iż od jego śmierci upłynęło tak wiele czasu.
PYTANIE: Czy Buddha był bogiem?
ODPOWIEDŹ: Nie, nie był. Nie twierdził, że jest bogiem, dzieckiem boga, ani nawet przychodzącym od boga posłańcem. Był człowiekiem, który osiągnął doskonałość i nauczał, że jeśli pójdziemy jego śladem, również osiągniemy ten stan.”
Dokładnie, zapamiętajcie te słowa - Budda nie był bogiem, nie miał się za boga! Jeśli ktoś próbuje wmówić ludziom, że Buddha uznawał się za boga, ten Was robi w konia. Nie należy czerpać informacji bezrefleksyjnie, nie sprawdzając nawet źródła, nie zastanawiając się nad intencjami tego, kto informacji udziela.
Idziemy dalej.
„(...) PYTANIE: Skoro Buddha nie jest bogiem, to dlaczego ludzie oddają mu cześć?
ODPOWIEDŹ: Są różne sposoby oddawania czci. Gdy ktoś oddaje cześć bogu modli się do niego lub do niej, składa ofiary, prosi o pomyślność, wierząc, że bóg wysłucha modłów, otrzyma dary i odpowie na prośby. Buddyści nie praktykują tego rodzaju kultu. Innym rodzajem czci jest okazywanie szacunku komuś lub czemuś, co podziwiamy. Kiedy nauczyciel wchodzi do klasy - wstajemy z miejsc, gdy spotykamy ważną osobę - wymieniamy z nią uścisk dłoni, gdy natomiast grają hymn narodowy - salutujemy. Są to gesty szacunku i czci, które wyrażają nasz podziw dla danej osoby lub rzeczy. Taki właśnie rodzaj oddawania czci występuje w buddyzmie. Posąg Buddy z dłońmi lekko spoczywającymi na podołku, jego współczujący uśmiech przypomina nam o tym, by wciąż dążyć do obudzenia spokoju i miłości w nas samych. Zapach kadzidła przypomina nam o wszechogarniającym wpływie cnoty, światło świecy przypomina o świetle wiedzy, kwiaty - które niebawem zwiędną i zginą - o przypominają nam o nietrwałości. Poprzez pokłony wyrażamy naszą wdzięczność dla Buddhy za to, co dają nam jego nauki. Taki jest właśnie sens oddawania czci w buddyzmie. (...)”
Buddyzm, a okultyzm
Buddysta, który nie ulega dogmatyzmowi (brak dogmatów w buddyzmie jest o wiele łatwiejszy, niż w innych wyznaniach) może dzięki praktykowaniu różnych technik medytacyjnych stać się podobny do okultysty, a stosowane przez niego praktyki mogą być skuteczne - tak dla niego, jak i dla innych. Różne techniki medytacji, deprywacja sensoryczna - te techniki mogą być pomocne w wywołaniu wewnętrznej przemiany. W tym przypadku w odkryciu w sobie spokoju, miłości i współczucia. Rytuały buddyjskie mogą być przyczyną psychicznych zjawisk o naturze mistycznej i okultystycznej, ale należy pamiętać, że każdy element rytuału stanowi symbol głębszej treści, o czym informuje autor Dobrych pytań - dobrych odpowiedzi.
Założenia buddyzmu
One są opisane w źródle, ale ja je podam w skrócie:
- Pierwsza Szlachetna Prawda: Życie jest cierpieniem. Nie jest możliwe, by żyć, nie doświadczając cierpienia, ani trosk.
- Druga Szlachetna Prawda: Źródłem wszelkiego bólu na świecie jest przywiązanie.
- Trzecia Szlachetna Prawda: Cierpienie da się zakończyć, a szczęście da się osiągnąć.
- Czwarta Szlachetna Prawda: Jest to sposób na wyzwolenie się z cierpienia i osiągnięcie szczęścia; a jest to Szlachetna Ośmioraka Ścieżka: właściwy pogląd, właściwa intencja, właściwa mowa, właściwe działanie, właściwy sposób życia, właściwy wysiłek, właściwa uważność, właściwe skupienie. Lub inaczej: słuszny pogląd, słuszne postanowienie, słuszne słowo, słuszny czyn, słuszny żywot, słuszne dążenie, słuszne skupienie, słuszna medytacja.
Dokładne założenia podano w jednym ze źródeł.
I na tym skończę. Mam nadzieję, że opis religii dharmicznych z filozofii Wschodu był jasny i prosty.
Źródła:
Religie dharmiczne - Wikipedia, wolna encyklopedia
Braminizm - Wikipedia, wolna encyklopedia
Hinduizm - Wikipedia, wolna encyklopedia
Dobre pytania - dobre odpowiedzi - SASANA.PL
Komentarze
Prześlij komentarz